BADANIA NAUKOWE

The Effects of Mindfulness Meditation on Stress and Burnout in Nurses,

Alyssa A Green , Elizabeth V Kinchen, J Holist Nurs . 2021 Dec;39(4):356-368. doi: 10.1177/08980101211015818.

Pielęgniarki to grupa zawodowa, która codziennie stawia czoła trudnym sytuacjom, takim jak cierpienie pacjentów, stres związany z pracą i duża liczba obowiązków. Niestety, ten ciągły nacisk może prowadzić do wypalenia zawodowego, co z kolei może negatywnie wpływać na jakość opieki nad pacjentami oraz zdrowie fizyczne i psychiczne samej pielęgniarki.

Dlatego postanowiono sprawdzić, jak program redukcji stresu oparty na uważności (MBSR) wpłynie na ich samopoczucie.

Praktyka Uważności, czyli praktyka skupienia się na teraźniejszości, regulacji emocji i pozytywnym myśleniu, została badana jako potencjalne narzędzie w walce ze stresem i wypaleniem zawodowym u pielęgniarek.

Okazało się, że medytacja uważności może być naprawdę skuteczna. Pielęgniarki uczestniczące w 8-tygodniowym programie MBSR, doświadczały znacznego zmniejszenia poziomu stresu i wypalenia zawodowego. Co więcej, te interwencje pomagały także zwiększyć współczucie dla samej siebie i satysfakcję z pracy pielęgniarskiej.

Wnioski są więc jasne: medytacja uważności może być kluczowym narzędziem w zmniejszaniu stresu i wypalenia zawodowego u pielęgniarek. Działa ona poprzez zmniejszenie negatywnego myślenia o sobie i przypisywania zbyt dużej wagi negatywnym doświadczeniom oraz poprzez wzmocnienie odporności psychicznej, współczucia i umiejętności radzenia sobie z emocjami.

To odkrycie może mieć ogromne znaczenie dla pielęgniarek i systemu opieki zdrowotnej jako całości. Dlatego warto kontynuować badania w tej dziedzinie, aby jeszcze lepiej zrozumieć, jak najlepiej wykorzystać medytację uważności w praktyce pielęgniarskiej i jakie inne korzyści może przynieść.

8-week Mindfulness Based Stress Reduction induces brain changes similar to traditional long-term meditation practice – A systematic review. Gotink, R.A., Meijboom, R. Vernooij, M.W., Smits, M. Hunink, M.G.M.  Brain and Cognition, 108, pp. 32–41 2016

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27429096/

Przedstawione badanie miało na celu zrozumienie, w jaki sposób techniki uważności mogą wpływać na funkcjonowanie i strukturę mózgu. Skupiono się na badaniu efektów 8-tygodniowego programu redukcji stresu opartego na uważności (MBSR) oraz terapii poznawczej opartej na uważności (MBCT), korzystając z metod neuroobrazowania.

Przeanalizowano wyniki 21 badań z użyciem rezonansu magnetycznego funkcyjnego (fMRI) oraz siedmiu badań z użyciem rezonansu magnetycznego strukturalnego (MRI). Zaobserwowano, że obszary mózgu takie jak kora przedczołowa, kora zakrętu obręczy, wyspa i hipokamp wykazywały zwiększoną aktywność, łączność i objętość u uczestników programów uważności. Kora przedczołowa, która jest kluczowym obszarem mózgu odpowiedzialnym za wyższe funkcje poznawcze, umożliwia nam świadome skupienie się na teraźniejszym momencie, ignorując rozpraszające myśli i bodźce zewnętrzne. Kora przedczołowa jest także związana z procesami samokontroli i świadomości siebie. Regularna praktyka medytacji może prowadzić do wzrostu świadomości siebie i lepszej kontroli nad impulsami oraz reakcjami na bodźce zewnętrzne. Kora zakrętu obręczy, jako część układu limbicznego, jest również zaangażowana w kontrolę uwagi i skupienie się na teraźniejszym momencie. W trakcie medytacji, aktywność tego obszaru mózgu może być związana z utrzymaniem skupienia uwagi na oddechu lub ciele. Wyspa to inna część układu limbicznego, odgrywająca istotną rolę w kształtowaniu świadomości siebie, czyli zdolności do rozpoznawania i rozumienia własnych myśli, uczuć i doświadczeń. W trakcie medytacji, aktywność tego obszaru jest zwiększona, co przyczynia się do pogłębienia samoobserwacji i świadomości własnego umysłu. Inną strukturą zaangażowaną w procesy medytacyjne jest hipokamp, który też jest częścią układu limbicznego odpowiedzialną za przetwarzanie i konsolidację śladów pamięciowych. Podczas medytacji, aktywność hipokampa może być związana z integracją nowych doświadczeń z wcześniejszymi oraz z rozwojem bardziej zintegrowanego i całościowego spojrzenia na życie. Ponadto jest również zaangażowany w regulację emocji poprzez interakcje z innymi strukturami mózgu, takimi jak ciało migdałowate i kora przedczołowa.

Co ciekawe, stwierdzono również, że tylko u uczestników programu MBSR ciało migdałowate wykazywało zmniejszoną aktywność funkcjonalną, ale lepszą łączność z korą przedczołową, co sugeruje poprawę regulacji emocji. Ciało migdałowate to również część układu limbicznego, odpowiedzialna za budowanie pamięci opartej na skojarzeniach emocjonalnych oraz za negatywne emocje. Ciało migdałowate pozwala też na rozpoznawanie emocji innych ludzi na podstawie mimiki ich twarzy i głosu oraz ma wpływ na budowanie więzi społecznych. Ponadto jest zaangażowane  w regulację reakcji na stres.

Odkrycia te sugerują, że praktyki uważności, takie jak MBSR, mogą prowadzić do zmian zarówno w funkcjonowaniu, jak i strukturze mózgu, co może tłumaczyć poprawę rozpoznawania emocji i zachowania u osób praktykujących uważność.

Mindfulness Training Changes Brain Dynamics During Depressive Rumination: A Randomized Controlled Trial

lAnne Maj van der Velden, Jacqueline Scholl, Else-Marie Elmholdt , Lone O. Fjorback , Catherine J. Harmer, Sara W. Lazar g, Mia S. O’Toole, Jonathan Smallwood h, Andreas Roepstorff , Willem Kuyken

Biol Psychiatry 2023 Feb 1;93(3):233-242. doi: 10.1016/j.biopsych.2022.06.038. Epub 2022 Jul 22.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0006322322014354?via%3Dihub

Depresja jest powszechnym problemem zdrowia psychicznego na całym świecie, a liczba osób dotkniętych tą chorobą stale rośnie. Jednym z najtrudniejszych aspektów depresji jest ciągłe towarzyszenie jej negatywnych myśli, zwanych ruminacją. Jest to stan umysłu, który może prowadzić do nasilenia objawów depresji lub jej nawrotów. Jednakże, istnieje pewna nadzieja w postaci terapii opartej na medytacji uważności.

Medytacja uważności, kładzie nacisk na regulację uwagi i świadomość chwili obecnej. To może być szczególnie korzystne dla osób borykających się z depresją, gdzie negatywne myśli mogą zdominować ich umysły.

Badanie przeprowadzone za pomocą rezonansu magnetycznego wykazało obiecujące rezultaty. Porównując grupę osób praktykujących uważność z grupą otrzymującą standardowe leczenie, zaobserwowano istotne różnice. U osób praktykujących uważność zarejestrowano zmniejszoną łączność w sieci obszarów mózgu związanych ze spontanicznymi myślami, które powstają gdy umysł nie jest skoncentrowany na konkretnym zadaniu. Oznaczało to, że mieli oni łatwiejszą kontrolę nad swoją uwagą, co mogło być szczególnie pomocne podczas epizodów depresyjnych.

Naukowcy odkryli także, że terapia uważności wpłynęła na zmniejszenie aktywności obszarów mózgu związanych z ruminacją, szczególnie z obszarem odpowiedzialnym za wrażania werbalne. Dzięki temu osoby te miały łatwiejszy dostęp do doświadczeń cielesnych, co mogło pomóc im w lepszym kontrolowaniu negatywnych myśli.

Te wyniki są obiecujące i sugerują, że terapia uważności może być skutecznym narzędziem w leczeniu depresji poprzez modulowanie aktywności mózgu i poprawę kontroli nad myślami. Daje to nadzieję na rozwój nowych, skutecznych metod terapeutycznych dla osób dotkniętych depresją.

 Loving-Kindness and Compassion Meditation: Potential for Psychological Interventions. Stefan G. Hofmann, Paul Grossman, and Devon E. Hinton Clin Psychol Rev. 2011 Nov; 31(7): 1126–1132.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3176989/

W dzisiejszym zabieganym świecie coraz więcej osób zwraca się ku praktykom medytacyjnym jako sposobowi na radzenie sobie ze stresem i poprawę samopoczucia. Jednym z najbardziej popularnych nurtów jest medytacja oparta na uważności, która skupia się na świadomym obserwowaniu myśli i uczuć bez ich oceniania. Jednak istnieją również inne, równie wartościowe praktyki, takie jak medytacja miłości i dobroci (LKM) oraz medytacja współczucia (CM), które koncentrują się na rozwijaniu pozytywnych stanów emocjonalnych, takich jak życzliwość i współczucie.

Badania naukowe przynoszą coraz więcej dowodów na korzyści płynące z praktykowania LKM i CM. Wykazują one, że regularne praktykowanie tych form medytacji może prowadzić do wzrostu pozytywnego nastroju oraz zmniejszenia negatywnych emocji. Ponadto, badania neuroendokrynologiczne sugerują, że medytacja współczucia może zmniejszać odczuwany przez nas niepokój związany ze stresem oraz wpływać korzystnie na naszą odporność immunologiczną.

Poza tym badania neuroobrazowe wskazują, że LKM i CM mogą zmieniać aktywność mózgu, zwłaszcza obszarów odpowiedzialnych za przetwarzanie emocji i empatię. To oznacza, że regularne praktykowanie tych form medytacji może dosłownie zmieniać nasz mózg, wzmacniając zdolność do radzenia sobie z emocjami i empatią.

Co więcej, badania interwencyjne sugerują, że medytacja może być skuteczną metodą wspomagającą tradycyjne terapie, takie jak terapia poznawczo-behawioralna, zwłaszcza w przypadku problemów związanych z emocjami i relacjami międzyludzkimi, takich jak depresja, lęk społeczny czy konflikty małżeńskie.

Warto więc zastanowić się nad włączeniem praktyki medytacyjnej do naszego codziennego życia. Niezależnie od tego, czy wybierzesz medytację uważności, LKM czy CM, korzyści dla twojego zdrowia emocjonalnego mogą być ogromne. Zacznij od kilku minut dziennie i obserwuj, jak wpływa to na twoje samopoczucie i relacje z innymi. Może to być klucz do osiągnięcia większej równowagi i spokoju w dzisiejszym szybkim i często stresującym świecie.

Mindfulness training affects attention–or is it attentional effort?

Christian Gaden Jensen, Signe Vangkilde, Vibe Frokjaer, Steen G Hasselbalch. J Exp Psychol Gen 2012 Feb;141(1):106-23.

Poprawa wydajności uwagi leży u podstaw proponowanych mechanizmów redukcji stresu w praktykach medytacji uważności. Twierdzenie to można jednak zakwestionować, ponieważ żadne wcześniejsze badania nie manipulowały aktywnie wysiłkiem testowym w grupach kontrolnych i nie kontrolowały efektów redukcji stresu w tym kontekście. W omawianym projekcie 48 młodych, zdrowych nowicjuszy medytacji zostało losowo przydzielonych do grupy redukcji stresu opartej na uważności (MBSR), redukcji stresu bez uważności (NMSR) lub nieaktywnej grupy kontrolnej. W postteście, nieaktywne grupy kontrolne zostały losowo podzielone na grupy kontrolne bez bodźców i z bodźcami, przy czym te ostatnie otrzymywały nagrodę finansową w celu poprawy wydajności uwagi. Przed i po interwencji zastosowano 5 zweryfikowanych paradygmatów uwagi wraz ze skalami samoopisowymi dotyczącymi uważności i postrzeganego stresu oraz próbkami kortyzolu ze śliny do pomiaru stresu fizjologicznego. Efekty uwagi MBSR, NMSR i zachęty finansowej były porównywalne lub znacząco większe w grupie motywacyjnej we wszystkich pomiarach opartych na czasie reakcji. Jednak selektywna uwaga w grupie MBSR poprawiła się znacznie bardziej niż w jakiejkolwiek innej grupie. Podobnie, tylko interwencja MBSR poprawiła próg świadomej percepcji i zdolności wizualnej pamięci roboczej. Co więcej, zmniejszające stres efekty MBSR zostały poparte, ponieważ osoby z grupy MBSR wykazywały znacznie mniej odczuwanego i fizjologicznego stresu, jednocześnie znacznie zwiększając poziom uważności.

Twierdzimy, że MBSR może w wyjątkowy sposób przyczyniać się do poprawy uwagi, ale potrzebne są dalsze badania koncentrujące się na pomiarach nieopartych na czasie reakcji i wynikach mniej obciążonych wysiłkiem testowym.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21910559/

How do mindfulness and compassion programs improve mental health and well-being? The role of attentional processing of emotional information

J Behav Ther Exp Psychiatry  2023 Dec:81:101895. doi: 10.1016/j.jbtep.2023.101895.

Pablo Roca , Carmelo Vazquez , Gustavo Diez , Richard J McNally 

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0005791623000629?via%3Dihub

Korzyści płynące z programów opartych na medytacji od wielu lat są dobrze udokumentowane, jednak mechanizmy leżące u podstaw tych korzyści nie zostały w pełni wyjaśnione. W związku z tym zbadano, czy: (1) formalny trening medytacji uważności i współczucia modyfikuje dystrybucję zasobów uwagi w kierunku informacji emocjonalnych; oraz (2) czy zmiany w uważnym przetwarzaniu informacji emocjonalnych po programach medytacyjnych pośredniczą w poprawie cierpienia psychicznego, regulacji emocji i dobrego samopoczucia.

Metody: W badaniu wzięło udział 103 uczestników: 36 osób brało udział programie uważności (MBSR), 30 w programie współczucia (CCT-MBCL) i 37 w grupie porównawczej bez interwencji (CG). Ocena przed i po programach obejmowała wykonanie emocjonalnego zadania Attentional Blink (AB-„mrugnięcie uwagi”- bodźce, takie jak litery, cyfry lub obrazy, są prezentowane kolejno w jednym miejscu z szybkością od 6 do 20 elementów na sekundę) wraz z samoopisowymi pomiarami bólu/cierpienia psychicznego, regulacji emocji i dobrego samopoczucia. Wyniki: MBSR i CCT-MBCL podobnie zmniejszyły deficyt AB, podczas gdy nie wystąpiły żadne zmiany w grupie oczekującej na trening. Redukcja AB została stwierdzona dla różnych bodźców emocjonalnych i nieemocjonalnych (tj. negatywnych, pozytywnych i neutralnych), wykazując znaczące oderwanie od emocji pierwszego celu i znaczną dostępność emocji drugiego celu dla świadomości. Wpływ obu programów medytacyjnych na pomiary psychologiczne był pośredniczony przez zmiany w AB i umiejętności regulacji emocji.

Wnioski: Medytacja może promować bardziej elastyczną i zrównoważoną uwagę na informacje emocjonalne, co może być kluczowym mechanizmem transdiagnostycznym leżącym u podstaw jej korzyści dla cierpienia emocjonalnego i dobrego samopoczucia.

Wpływ programu redukcji stresu opartego na uważności na objawy towarzyszące zespołowi napięcia przedmiesiączkowego. Randomizowane badanie kliniczne.

The Effect of a Mindfulness-Based Stress Reduction Program on Premenstrual Symptoms: A Randomized Controlled Trial

Şener Çetin, N. Şolt Kırca, A. Journal of Midwifery and Women’s Health, 2023, 68(5), pp. 604–610

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jmwh.13530

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) jest ważnym problemem zdrowotnym, który dotyka kobiety w wieku rozrodczym. Uważność (mindfulness), jako praktyka medytacyjna, która kultywuje akceptację wydarzeń w momencie ich wystąpienia bez osądzania, jest obiecującą strategią pomagającą kobietom radzić sobie z PMS. Opisywane badanie miało na celu przetestowanie skuteczności programu redukcji stresu opartego na uważności (MBSR) w zmniejszaniu objawów przedmiesiączkowych w porównaniu z grupą kontrolną. Metody: Badanie to było prospektywnym, pojedynczo maskowanym, randomizowanym, kontrolowanym badaniem przeprowadzonym między lutym a kwietniem 2022 r. z udziałem 90 studentek uniwersytetów. Uczestniczkami były kobiety w wieku od 20 do 30 lat, które uzyskały co najmniej 45 punktów w skali zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMSS) i nie otrzymywały innych metod leczenia PMS. Uczestniczki zostały losowo przydzielone do grupy eksperymentalnej (MBSR) i kontrolnej w stosunku 1:1. MBSR zapewniono w 8 cotygodniowych sesjach trwających 2,5 godziny i 6-godzinnym odosobnieniu w tygodniu 6. Objawy PMS oceniano za pomocą PMSS na początku i po zakończeniu interwencji. Różnice między grupami porównano po interwencji przy użyciu analizy kowariancji w celu skorygowania wyników wyjściowych. Badanie zostało zarejestrowane na stronie www.clinicaltrials.gov przed rozpoczęciem procesu gromadzenia danych (NCT05191108). Wyniki: Spośród 90 zapisanych uczestniczek, 74 uczestniczki ukończyły badanie i ocenę po interwencji (37 w każdej grupie). Bezpośrednio po interwencji kobiety z grupy eksperymentalnej miały znacznie mniej objawów PMS niż kobiety z grupy kontrolnej (całkowity wynik PMSS, 96,35 vs 123,02; P <.001). Wielkość efektu dla zmiany objawów napięcia przedmiesiączkowego była duża (częściowe η2, 0,510). Specyficzne objawy mierzone przez podskale PMSS wykazały znaczące zmniejszenie wyników w grupie MBSR w porównaniu z grupą kontrolną. Dyskusja: Program redukcji stresu oparty na uważności był skuteczny w zmniejszaniu objawów przedmiesiączkowych. Programy MBSR mogą być stosowane jako terapia PMS. Przyszłe badania powinny przetestować MBSR na większych i bardziej zróżnicowanych grupach kobiet z PMS.

J Midwife Womens Health – 2023 The Effect of a Mindfulness Based Stress ReductionProgram on Premenstrual

Redukcja związanych z wiekiem zmian w mózgu u osób medytujących od wielu lat. Badania pilotażowe przeprowadzone przy pomocy multimodalnego neuroobrazowania

Reduced age-associated brain changes in expert meditators: a multimodal neuroimaging pilot study

Gaël Chételat, Florence Mézenge, Clémence Tomadesso, Brigitte Landeau, Eider Arenaza-Urquijo, Géraldine Rauchs, Claire André, Robin de Flores, Stéphanie Egret, Julie Gonneaud, Géraldine Poisnel, Anne Chocat, Anne Quillard, Béatrice Desgranges, Jean-Gérard Bloch, Matthieu Ricard & Antoine Lutz. Sci Rep . 2017 Aug 31;7(1):10160. doi: 10.1038/s41598-017-07764-x

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28860449/

Starzenie się wiąże się z postępującym zmniejszeniem objętości mózgu i metabolizmu glukozy. Warunki takie jak stres i trudności ze snem nasilają te zmiany i są czynnikami ryzyka choroby Alzheimera. Praktyka medytacyjna, mająca na celu redukcję stresu i regulację emocji, może zmniejszyć te niekorzystne czynniki. W tym pilotażowym badaniu sprawdzono czy długotrwała praktyka medytacji może zmniejszyć związane z wiekiem zmiany w mózgu.  Badanie to wykonano porównując dane z strukturalnego MRI i pozytonowej tomografii emisyjnej FDG-PET u 6 starszych osób medytujących wiele lat w porównaniu z 67 starszymi osobami kontrolnymi. Zaobserwowano zwiększoną objętość istoty szarej i / lub metabolizm FDG u starszych osób długo medytujących w porównaniu z grupą kontrolną w obustronnej brzuszno-przyśrodkowej korze przedczołowej i przedniej korze zakrętu obręczy, wyspie, połączeniu skroniowo-ciemieniowym i tylnej korze zakrętu obręczy / przedczołowej. Większość z tych regionów była również tymi, które wykazywały najsilniejszy wpływ wieku, gdy oceniano je w kohorcie 186 osób w wieku od 20 do 87 lat. Co więcej, analizy uzupełniające wykazały, że zmiany te były nadal obserwowane po dostosowaniu do czynników stylu życia lub przy użyciu mniejszej grupy kontrolnej dopasowanej pod względem wykształcenia. W oczekiwaniu na replikację w większej kohorcie starszych medytujących  i badań podłużnych, wyniki te sugerują, że praktyka medytacji może zmniejszyć związane z wiekiem zmiany strukturalne i funkcjonalne mózgu.

Neural Signatures of Pain Modulation in Short-Term and Long-Term Mindfulness Training: A Randomized Active-Control Trial

Wielgosz, J., Kral, T.R.A., Perlman, D.M., …Lutz, A., Davidson, R.J.

The American journal of psychiatry 2022, 179(10), pp. 758–767

Cel badania: Interwencje oparte na uważności są szeroko stosowane w walce z bólem, ale ich neuronalne mechanizmy działania są niewystarczająco poznane. Autorzy badali neuronalną i subiektywną reakcję na ból w randomizowanym badaniu z aktywną kontrolą redukcji stresu opartej na uważności (MBSR) wraz z długoterminowymi praktykami medytacji. METODY: Zdrowi uczestnicy (N=115) przeszli funkcjonalne neuroobrazowanie podczas wywołania termicznego ostrego bólu przed i po losowym przypisaniu do grupy MBSR (N=28), aktywnego stanu kontrolnego (program poprawy zdrowia [HEP]) (N=32) lub grupy kontrolnej, listy oczekujących (N=31). Długoterminowi medytujący (N = 30) ukończyli ten sam paradygmat neuroobrazowania. Reakcję na ból mierzono za pomocą zgłaszanej przez siebie intensywności i nieprzyjemności oraz neuronalnie za pomocą dwóch wielopoziomowych oznak pochodzących z uczenia maszynowego: neurologicznej oznak bólu (NPS), podkreślającej przetwarzanie bólu nocyceptywnego, oraz niezależnej od intensywności bodźca oznaki bólu-1 (SIIPS1), podkreślającej niezależne od bodźca procesy neuromodulacyjne. WYNIKI: Grupa MBSR wykazała znaczący spadek odpowiedzi neurologicznej w stosunku do grupy HEP  oraz od oceny przed do oceny po interwencji. Grupa MBSR wykazała niewielki, marginalny spadek odpowiedzi neurologicznej w stosunku do grupy z listy oczekujących  oraz oznaki bólu-1 w stosunku do obu grup, które nie przeszły treningu MBSR. W przypadku subiektywnej nieprzyjemności grupy MBSR i HEP również wykazały umiarkowane znaczące redukcje w porównaniu z grupą z listy oczekujących. Osoby długotrwale medytujące zgłaszały znacznie mniejszy ból niż osoby niemedytujące, ale nie różniły się pod względem odpowiedzi neuronalnej. W grupie medytujących długoterminowo skumulowana praktyka podczas intensywnego odosobnienia była istotnie związana ze zmniejszonym niezależnej od intensywności bodźca oznaki bólu-1, podczas gdy codzienna praktyka nie była. WNIOSKI: Trening uważności wykazał powiązania z redukcją bólu, które implikują różne ścieżki neuronalne w zależności od zakresu i kontekstu praktyki. Wykorzystanie neuronalnych symptomów bólu w randomizowanych badaniach stanowi obietnicę ukierunkowania stosowania interwencji uważności w leczeniu bólu.

https://centerhealthyminds.org/assets/files-publications/Wielgosz_AJP-21-02-0145.R1_MSFigTab_2022-02-23_accepted.pdf

Stress reduction correlates with structural changes in the amygdala . Britta K. Hölzel, James Carmody, Karleyton C. Evans, Elizabeth A. Hoge, Jeffery A. Dusek, Lucas Morgan, Roger K. Pitman, Sara W. Lazar Social Cognitive and Affective Neuroscience, Volume 5, Issue 1, March 2010, Pages 11–17, https://doi.org/10.1093/scan/nsp034

Stres ma istotny niekorzystny wpływ na zdrowie i jest czynnikiem ryzyka wielu chorób. Badania neurobiologiczne wykazały, że jądra migdałowate są strukturą mózgu kluczową dla reakcji na stres. Nadaktywność jąder migdałowatych jest często obserwowana w warunkach stresu, nie wiadomo jednak czy zmianom tym towarzyszą zmiany w objętości istoty szarej. Aby to sprawdzić przeprowadzono badanie MRI u 26 osób u których wykazano podwyższony poziom stresu. Badanie to wykonano przed i po udziale w 8-tygodniowym programie redukcji stresu opartym o mindfulness (MBSR). Postrzegany stres oceniano za pomocą skali postrzeganego stresu (PSS). Zmiana PSS została porównana ze zmianami gęstości istoty szarej w obrębie jader migdałowatych. Po zakończeniu treningu MBSR, uczestnicy zgłosili znaczące zmniejszenie odczuwanego stresu. Zmniejszenie odczuwanego stresu korelowało pozytywnie z kompresją gęstości istoty szarej w prawym podstawno-bocznym jądrze migdałowatym. Wcześniejsze badania wykazały modyfikacje istoty szarej wynikające z nabywania informacji abstrakcyjnych, umiejętności motorycznych i językowych, przedstawione badanie dowodzi, że zmiany neuroplastyczne wiążą się z poprawą funkcji psychologicznych.

Pełny tekst dostępny na stronie  https://academic.oup.com/scan/article/5/1/11/1728269

Mindfulness-Based Stress Reduction vs Escitalopram for the Treatment of Adults With Anxiety Disorders A Randomized Clinical Trial

Zaburzenia lękowe to jedne z najczęstszych dolegliwości psychicznych. W Polsce dotykają one ponad 2 milionów osób, zarówno dorosłych, jak i dzieci. Poznano wiele metod ich leczenia, ale nie wszyscy pacjenci reagują na nie. Zauważono, że interwencje oparte na uważności, takie jak redukcja stresu oparta na uważności (MBSR), mogą zmniejszać lęk, ale nie wiadomo jak bardzo. Dotychczas nie porównywano też ich skuteczności z lekami stosowanymi standardowo. 

Dlatego postanowiono sprawdzić, w ramach badania klinicznego, skuteczność MBSR w porównaniu z powszechnie stosowanym leczeniem psychofarmakologicznym pierwszego rzutu, stosowanym w zaburzeniach lękowych. Pacjenci do badania zostali zrekrutowani w latach 2018-2020. Wyniki  ocenił niezależny klinicysta w 8 tygodniu kursu MBSR (po jego zakończeniu) oraz na dwóch wizytach kontrolnych w 12 i 24 tygodniu po zakończeniu kursu.

W badaniu uczestniczyło 276 osób zakwalifikowanych przez akademickie ośrodki medyczne w USA. Uczestnicy losowo byli przydzielani do grupy ośmiotygodniowego kursu MBSR (136 osoby) lub grupy (140 osób) dostającej lek przeciwdepresyjny (Escilatopam, dawka ustalana indywidulanie przez lekarza od 10 do 20 mg). Miarą wyników był poziom lęku oceniany przy pomocy skali Clinical Global Impression of Severity (CGI-S). Wyniki tego randomizowanego badania wykazały, że interwencja oparta na MBSR nie różni się swoją skutecznością od standardowej farmakoterapii stosowanej przy zaburzeniach lękowych.

JAMA Psychiatry. 2023;80(1):13-21. doi:10.1001/jamapsychiatry.2022.3679

Published online November 9, 2022. 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36350591/ 

Zmiany w strukturze mózgu i amplitudzie niskich częstotliwości po 8 tygodniach treningu medytacji uważności u osób niemających doświadczenia w medytacji

Chuan-Chih Yang , Alfonso Barrós-Loscertales , Meng Li 1 , Daniel Pinazo , Viola Borchardt , César Ávila , Martin Walter. Sci Rep. 2019 Jul 29;9(1):10977. doi: 10.1038/s41598-019-47470-4

Neuroobrazowanie dostarcza coraz większej ilości dowodów, że doświadczenie w medytacji uważności jest związane z różnymi konserwacjami funkcjonalnymi i strukturalnymi sieci trybu spoczynkowego (DMN), sieci uwagi (SN) i sieci wykonawczej. Jednak badania opisujące spoczynkowe efekty plastyczności sieci w mózgach osób bez doświadczenia medytacyjnego są rzadkie. Celem przedstawianego badania było sprawdzenie zmian strukturalnych i funkcjonalnych sieci mózgu (np. DMN) po 40 dniach treningu medytacji uważności u osób poczatkujących i osadzenie ich w kontekście potencjalnie zmienionej symptomatologii depresji i lęku. Po 40 dniach treningu mindfulness stwierdzono efekty strukturalne i funkcjonalne w przedklinku (część kresomózgowia, odpowiedzialna np. za kreatywność, zdolność do autorefleksji, świadome sinienie). W tym rejonie odnotowano wzrost grubości kory co jest skorelowane ze zmniejszonymi fluktuacjami sieci trybu spoczynku. U osób poddanych treningowi medytacyjnemu zaobserwowano też zmniejszenie objawów depresyjnych. Wyniki te stanowa obiecującą podstawę do dalszych badań tego tematu.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31358842/